زنان ایرانی چگونه از هنر برای اعتراض استفاده می‌کنند

نسل‌های دهه ۷۰ و ۸۰ در استفاده از تکنولوژی مهارت دارند و خواستار تغییرند

جلز، طراح گرافیست ایرانی، در حمایت از جنبش اعتراضی اخیر در ایران‌، یکی از طرح‌هایش را بر روی  تصویر «برج آزادی» (‌شهیاد) کشیده است-innerjalz/Instagram

جلز، طراح گرافیست ایرانی، در حمایت از جنبش اعتراضی اخیر در ایران‌، یکی از طرح‌هایش را بر روی  تصویر «برج آزادی» (‌شهیاد) کشیده است.

جلز استدلال می‌کند که «این تنها تصویر آزادی ایران است»؛ ترکیب تصویری از برج با «رقاصان» ماتیس (شاهکار هانری ماتیس، نقاش صاحب‌نام فرانسوی) و شعار اعتراضی «زن، زندگی، آزادی»، شعاری که برای جنبش بسیار مهم است و شعار اصلی آن است. او قصد داشته است تا حس آزادی را برای بدن زنان، به طور کامل خلق کند.

خلق نقاشی گرافیکی جلز، واکنش هنری او به موجی از اعتراضات در سراسر ایران است که از زمان مرگ مهسا امینی، قربانی جوان ۲۲ ساله، در جریان بازداشت او از سوی گشت ارشاد، شروع شد و همچنان ادامه دارد.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

از آن زمان تاکنون، اعتراضات در سراسر ایران گسترش یافته است و مردم خواستار تحقق حقوق زنان، از جمله لغو حجاب اجباری، و به طرز فزاینده‌ای خواهان پایان حکومت جمهوری اسلامی در ایران‌اند.

نسل‌های دهه ۷۰ و ۸۰ در صدر این جنبش قرار دارند. آن‌ها در استفاده از تکنولوژی مهارت دارند و خواستار تغییرند. 

در روزهای پس از آغاز اعتراضات، دولت جمهوری اسلامی ایران دسترسی به واتس‌اپ و اینستاگرام را مسدود کرد و دسترسی به اینترنت را نیز همچنان محدود می‌کند.

برخی در داخل کشور با استفاده از امکان ارتباط از طریق «وی‌پی‌ان» یا شبکه «تور»، می‌توانند به اینستاگرام دست یابند، اما زنده نگه داشتن جنبش در رسانه‌های اجتماعی از سوی شهروندان داخل کشور، در حال حاضر با محدودیت‌ها و دشواری‌هایی روبه‌رو است.

در این میان‌، هنرمندان ایرانی در سراسر جهان به سرعت واکنش نشان داده‌اند و از جنبش حمایت کرده‌اند. بسیاری از آن‌ها با استفاده از نمادهای موجود اعتراضی یا با نماد آزادی، همبستگی خود را ابراز می‌کنند.

برخی از بخش‌های رایج در این کارهای هنری‌، رنگ‌های قرمز، سبز و سفید پرچم ایران است. ایران در قامت «زن» نیز تصویر شده است. بهرام بیضایی، نمایش‌نامه‌نویس و کارگردان سرشناس ایرانی، می‌گوید «مادر ایران» از جا برخاسته است. گل لاله‌ نیز که در برخی آثار هنری استفاده می‌شود، نشان‌دهنده خون کشته‌شدگان است، و شعارهایی نیز با سبک‌های سنتی گرافیکی به تصویر کشیده شده‌اند.

تورج صابری‌وند، از برخی شاهکارهای نقاشی کتاب‌های فارسی استفاده کرده است تا حس تاریخ ایران را در تلفیق با رویدادهای کنونی، به نمایش درآورد.

او از تصویر زنی معترض که روی یک اتومبیل ایستاده بود، استفاده کرده است. چهره زن با ماسک پوشیده شده، اما موهایش بیرون است و یک دست را با علامت صلح بالا آورده است. تورج صابری‌وند در طرح گرافیک دیگری، دختری را به تصویر می‌کشد که روسری‌اش را می‌سوزاند و بر سر چوبی نگه می‌دارد تا از خود در برابر شیاطین محافظت کند.

هنرمندان از تصویرهای متعددی از اعتراضات مردم، برای خلق آثار خود استفاده کرده‌اند. یک نمونه، تصویری از هنگامی است که زنان برای اعتراض به کشته شدن مهسا، موهای خود را کوتاه کردند. مهدیه فرهادکیایی، یکی از این هنرمندان است که این نوع اعتراض را در خلاقیت هنری خود به کار گرفته است. او یک کارت بازی به تصویر کشیده است که در آن، یک ملکه تنها در حال کوتاه کردن موهای خود با قیچی است. این تصویر بارها در اینستاگرام، به ویژه از سوی غیر‌ایرانی‌ها، به اشتراک گذاشته شده است.

عطیه سهرابی، هنرمند مستقر در نيويورک، نیز چند طرح متحرک حول یک موضوع مشترک خلق کرده است؛ تصویر برانگیخته‌ای از باد که از لای موهای یک زن می‌گذرد.

غزال فروتن، طراح گرافیست مستقر در آمریکا، نیز می‌گوید که وقایع ایران را دنبال می‌کند و احساس می‌کند که این جریان «جرقه‌ای» در درون او زده است. غزال می‌گوید که پس از آن لحظه، می‌دانسته  است که حالا نقش مهمی بر عهده دارد.

فروتن از تصویر معروف ۱۹۴۰ «رزی پرچ‌کن» استفاده کرده است، اما در طرح جدید فروتن، «رزی پرچ‌کن» روسری‌اش را در دست دارد و با افتخار خالکوبی «نه به حجاب اجباری» خود را به رخ می‌کشد.